TOKİ, EVİNİZİ GERİ ALABİLİR!
TOKİ, dar gelirlilere sattığı konutları kontrol altında tutuyor ve amacı dışında kullanılan konutlara el koyuyor. Yakın zamanda bazı şehirlerde yüzün üzerinde konuta el konulduToplu Konut İdaresi (TOKİ), Alt Gelir Grubu ve Emekli Satış Sözleşmesi’nde bulundurduğu oturma ve devir koşulları maddesine istinaden; ‘Oturmuyorsan geri alırım’ diyor. Tüm ödemeleri bitene kadar konutları şartlı olarak satan TOKİ, konutlarda ikamet koşulu arıyor. İkamet etmek yerine kiraya veriyorsanız, konutunuz geri alınıyor. Bu dar gelirlinin haklarını korumak ve konutların doğru ellere ulaşması için iyi bir yöntem gibi gözükebilir ancak konut sahibi yapmak illa orada oturacaksın demek midir?
OTURAMIYORSA EĞER?
TOKİ konutlarının pek çoğu şehir merkezine ve sosyal alanlara oldukça uzak mevkilere yapılıyor. Bahsettiğimiz dar gelirli grubun iş durumu, çocuk bakımı, engel durumu ve okul durumu yapılan konutun mevkiine uymuyorsa ne yapacak? Farz edelim ki, ben engelli bir vatandaşım. Ailemle kalıyorum bu sayede varsa çocuğuma bakılıyor, ailem yaşamama yardım ediyor, emekli ve yaşlıysam hayatıma destek veriyorlar. TOKİ’den ev almaya hak kazanıyorum ancak engelli bir birey olarak, ben tüm ihtiyaçlarımı kenara bırakıp o eve taşınmak durumunda mıyım? Konutumu kiraya verip gelen bütçe ile hayatımı kolaylaştıramaz mıyım?
KONTROL MEKANİZMASI
Alt gelir grubu olarak nitelendirilen ve gelir için sınır belirlenen kişilerin; haksız konut sahibi olup olmadıklarını kontrol edemeyen sonrasında da neden evlerinde oturmak yerine kiraya verildiğini istişare etmeyen TOKİ’nin, eksik olan kontrol mekanizmasını geliştirmek yerine konutlara el koyması ne kadar doğru? Elbette durumdan faydalanıp hakkı olmadan konut sahibi olanlar mevcut. Bu konutlar üzerinden gelir elde etmeye çalışanlar, ucuza alıp pahalıya satmak isteyenler de var. Diğer yandan bu dolandırıcıların varlığı gerçek ihtiyaç sahiplerinin belli zorunluluklara itilmesine neden olmamalı.
ZOR DURUMDA BIRAKIYOR
Geri ödemesini bitiren hak sahibi ise serbest. Evi artık ister yak, istersen sat. Geri ödeme süresi uzun mantığıyla güvence olarak düşünülen “satamazsın” maddesi, borç bittikten sonra serbest. Bir de şöyle düşünelim; Bir konut alıyorum 10 yıl geri ödemeli. 8. yıl bir sağlık derdim oldu, büyük bir ameliyat olmam lazım. Para lazım, evim var ama satamam çünkü TOKİ bana satamazsın diyor. Evimin borcunu ödüyorum, zaten dar gelirliyim ameliyat olmak için ne yapmalıyım? TOKİ iyi bir kontrol mekanizması oluşturduğunu düşünse de, belki bir noktaya kadar alımları kontrol altında tutsa da aynı zamanda pek çok dar gelirliyi zor durumda bırakıyor.
TOKİ, ELEME YAPMALI
TOKİ daha iyi kontrol altında tutabileceği bir kontrol mekanizması oluşturmalı. Takip ve kontrol konusunda hak sahiplerinden faydalanmaktan öte kendi oluşturduğu sistem üzerinden haksız konut sahibi olanları elemeli. Konutların farklı ihtiyaçları değerlendirilerek gerekirse bedelli olmak kaydıyla kiralanmasına ve satılabilmesine onay vermeli. Basit örnekle; ben engelli bir vatandaş olarak engelim nedeniyle, bakıma muhtaçlığım nedeniyle ailemin evinde kalmam gerektiğini belgeleyebiliyorsam konutumu kiraya verebilmeliyim. Gülender SARGIN